Refluks jest procesem fizjologicznym, który dotyczy prawie połowy niemowląt. W jaki sposób można poradzić sobie z nim u dziecka?
Czym jest refluks i jak go odróżnić od choroby refluksowej?
Refluks żołądkowo-jelitowy to proces fizjologiczny, który polega na cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. Cofanie się treści może występować kilka razy dziennie. Treść żołądkowa może wydostawać się przez usta – występuje najczęściej u niemowląt i jest to tzw. ulewanie, które spowodowane jest niedojrzałym układem pokarmowym. Problemy z refluksem dotyczą około połowy niemowląt i samoistnie zanikają około 1 roku życia.
Choroba refluksowa najczęściej wiąże się z występowaniem kłopotliwych objawów lub powikłań spowodowanych refluksem. Najczęstszym objawem choroby refluksowej jest zapalenie przełyku. U niemowląt charakterystycznym objawem tej choroby jest płacz podczas jedzenia i odmawianie posiłków. U starszych dzieci najczęściej występuje zgaga i ból w okolicy mostka.
Objawy refluksu u dzieci
Najczęstszymi objawami refluksu u niemowląt i małych dzieci są:
- drażliwość dziecka podczas karmienia,
- zbyt niski przyrost masy ciała,
- odmawianie jedzenia,
- bardzo długie jedzenie,
- chrypka,
- nadmierne ulewanie,
- zaburzenia połykania,
- ból w trakcie połykania,
- krztuszenie się lub dławienie podczas jedzenia,
- zaburzenia snu,
- zespół sandifera.
Objawy refluksu mogą powodować również schorzenia takie jak:
- zapalenie przełyku,
- zwężenie przełyku,
- próchnica i erozja szkliwa,
- astma,
- anemia,
- bezdech – zwłaszcza u niemowląt,
- zachłystowe zapalenie płuc,
- zapalenie ucha środkowego.
Jak karmić niemowlę z refluksem?
Niemowlęta, które mają refluks, powinny być pod opieką lekarza pediatry lub gastroenterologa. U tak małych dzieci zaleca się stosowanie zagęstników do mleka modyfikowanego (AR) lub leków zgęstniających mleko matki. Lekarze rekomendują, aby syropy zgęstniające podawać bezpośrednio przed karmieniem lub w jego tracie. Jeśli kobieta podaje dziecku odciągnięty pokarm, to syrop zagęstnik należy wlać do butelki z mlekiem.
Lekarze u niemowląt z refluksem zalecają częstsze karmienie, lecz w mniejszych ilościach. Dzięki temu można uniknąć przekarmienia oraz powracania treści żołądkowej do przełyku.
Jeśli zagęszczenie mleka nie przyniesie oczekiwanych efektów, to lekarze mogą wprowadzić mleko zastępcze, które ma większą hydrolizę białek lub preparatów z aminokwasami. Jeśli dziecko jest karmione mlekiem matki, to kobieta powinna być na diecie eliminacyjnej z wyłączeniem białka mleka krowiego z diety.
Wielu gastroenterologów zaleca:
- trzymanie dziecka w pionie podczas karmienia,
- układanie dziecka na brzuchu na tzw. żabę,
- nie narażanie dziecka na wdychanie dymu tytoniowego.
Jaka dieta dla dziecka powyżej 1 roku życia, które ma refluks?
Podstawową metodą leczenia jest właściwa dieta oraz zmiana innych elementów życia. Jeśli dieta i zmiana trybu życia nie przyniesie pożądanych efektów, to lekarz zleci odpowiednie leki.
Przeprowadzone badania wykazały, że u dzieci otyłych oraz z nadwagą odnotowano więcej przypadków refluksu niż u tych z prawidłową masą ciała.
Dym papierosowy może pogłębiać refluks. Przeprowadzone badania nie wykazały jednoznacznie wpływu e-papierosów na refluks u dzieci.
Zaleca się ograniczenie spożywania mocnej herbaty oraz napojów energetycznych, ponieważ mogą one zwiększać objawy refluksu. Zaleca się również wyłączenie z diety kakao oraz czekolady, ponieważ zawierają teobrominę, która tak jak kofeina nasila objawy refluksu.
U dzieci zaleca się również ograniczenie pokarmów, które zawierają duże ilości tłuszczu, ponieważ mogą one spowalniać pracę żołądka. U niektórych małych pacjentów spożywanie kwaśnych produktów może nasilać objawy refluksu. Takimi produktami są: cytrusy, coca-cola, pomidory i żurawina (i ich przetwory).
Rozpoznanie i leczenie refluksu u dzieci?
Rozpoznanie refleksu u dziecka jest bardzo trudne – potrzebny jest szczegółowy wywiad lekarski i badanie fizyczne. Jeśli refluks ma nietypowe objawy, to bardzo często lekarz zleca inne badania takie jak m.in. USG jamy brzusznej i RTG przełyku.
Efekt terapii refluksu można oceniać nie wcześniej niż po 2 tygodniach. Jeśli nie ma poprawy, to lekarz może zmienić terapię na leczenie farmakologiczne. Gdy w dalszym ciągu nie ma poprawy, specjalista w uzasadnionych przypadkach może zlecić operacyjne leczenie refluksu.
Jakie są rokowania dla dziecka mającego refluks?
U 95% niemowląt refluks ustępuje samoistnie po ukończeniu przez dziecko 1 roku życia. U starszych dzieci refluks może okresowo powracać. Długotrwałe objawy refluksu mogą doprowadzić m.in. do stanu zapalnego przełyku.
Zdjęcie główne: nataliaderiabina, źródło: stock.adobe.com
