Najczęściej występujące wrodzone wady serca u dzieci

Do najczęstszych przyczyn zgonów wśród niemowląt, oprócz zaburzeń okresu okołoporodowego należą wady wrodzone, wśród których najczęstsze są wady serca. 

Wrodzone wady serca to te, które powstały w trakcie życia płodowego. Zaburzenia te mogą dotyczyć: budowy serca, nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu czy położeniu. 

Szacuje się, że w Polsce rodzi się rocznie 3-3,5 tysiąca dzieci z wrodzoną wadą serca. Można więc stwierdzić, że jest to jeden z większych problemów w kardiologii dziecięcej.

Jakie są przyczyny wrodzonych wad serca?

W 90% przypadków etiologia jest nieznana. Do możliwych przyczyn wrodzonych wad serca należą:

1. Zaburzenia chromosomalne. Wady serca często występują u dzieci z: zespołem Downa, Edwardsa czy Patau, u dziewczynek z zespołem Turnera i wielu innych. 
2. Przebycie przez matkę infekcji w trakcie ciąży np. różyczka, cytomegalia.
3. Toczeń rumieniowaty układowy u matki (najczęstsza przyczyna całkowitego bloku sera u dziecka).
4. Cukrzyca u matki, szczególnie jeśli jest nieleczona lub źle kontrolowana.
5. Alkohol spożywany przez ciężarną.
6. Niektóre leki, szczególnie stosowane we wczesnej ciąży.

Dodatkowo, wyższe ryzyko wrodzonej wady serca występuje u dzieci, których rodzice lub rodzeństwo posiadają patologię układu krążenia, szczególnie w sytuacji kiedy wadę ma matka.

Jakie są najczęstsze wrodzone wady serca?

Wady serca stanowią bardzo szeroką grupę, ale do najczęściej występujących należą:

• Ubytek przegrody międzykomorowej (VSD), który stanowi 25-40% wszystkich wrodzonych wad serca.
• Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej (ASD), stanowiący ok. 10% wrodzonych wad serca.
• Przetrwały przewód tętniczy (PDA) odpowiada za ok.12% wrodzonych wad serca. 
• Krytyczne zwężenie zastawki pnia płucnego (PS), stanowiący 6-9% wrodzonych wad serca.
• Zwężenie zastawki aorty (AS) to ok. 5% wrodzonych wad serca.
• Tetralogia Fallota (ToF) stanowi ok. 3-5% wrodzonych wad serca.

Powyższe wady serca nie muszą występować pojedynczo, mogą ze sobą współistnieć. 

Jakie objawy mogą dawać wrodzone wady serca?

Może się zdarzyć, że wrodzone wady serca zostają wykryte w późniejszym wieku gdyż początkowo nie dawały żadnych objawów. 

Do niepokojących objawów, które powinny skłonić do diagnostyki należą:

• sinica
• duszność i trudności w oddychaniu
• trudności w karmieniu zarówno u niemowląt jak i dzieci, które zaczęły przyjmować stałe pokarmy (dziecko nie chce ssać, szybko się męczy, ma trudności z przełykaniem)
• szmery w sercu
• deficyty tętna
• nadmierne pocenie
• bladość 
• deformacje w okolicy klatki piersiowej
• wolniejsze przybieranie na masie ciała
• uczucie kołatania serca
• omdlenia 
• mniejsza sprawność ruchowa oraz szybsze męczenie się
• bóle w klatce piersiowej

W przypadku występowania takich objawów, konieczny jest kontakt z kardiologiem dziecięcym. Oprócz dokładnego wywiadu i badania fizykalnego konieczne może okazać się wykonanie dodatkowych badań np. EKG lub dokładniejszego badania, jakim jest Holter EKG. Badanie szybko i bez kolejki zamówisz na: https://holterdodomu.pl/holter-do-domu-24h. Istotne są również badania laboratoryjne oraz obrazowe takie jak: RTG klatki piersiowej, echo serca a nawet TK czy MR.

Czy wrodzone wady serca można wykryć w trakcie życia płodowego?

Sporą część tak. Dlatego kobiety ciężarne powinny w trakcie ciąży być pod stałą opieką ginekologa. W trakcie ciąży wykonywane są rutynowo badania USG oraz badani prenatalne. Mają one na celu kontrole, czy rozwój płodu przebiega prawidłowo, a w razie, czego wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości (nie tylko wad serca). W razie wątpliwości, istniej możliwość wykonania badań dodatkowych. Dzięki temu, w razie wykrycia ewentualnej wady serca, zarówno lekarze jak i rodzice mają czas na przygotowanie się do narodzin dziecka, ustalenie dalszego postępowania leczniczego tak, aby dziecko miało jak największe szanse na przeżycie i dalsze komfortowe życie. Wrodzone wady serca najczęściej wiążą się z koniecznością przeprowadzenia zabiegu operacyjnego już w pierwszych dniach życia, ale niektóre z nich, można próbować leczyć w łonie matki, a tego typu postępowanie staje się coraz popularniejsze.

Dodatkowo, każde dziecko obligatoryjnie w 1 dobie po porodzie przechodzi test pulsoksymetryczny, gdyż istnieje pewna grupa tzw. wad przewodozależnych, w których życie dziecka zależy od zachowania drożności przewodu tętniczego. Wady te ujawniają się kilka dni po porodzie, kiedy dochodzi do czynnościowego zamknięcia przewodu tętniczego i stan dziecka gwałtownie się pogarsza. Test pulsoksymetryczny pozwala wykryć te wady i wdrożyć leczenie zapewniające drożność przewodu tętniczego. Przykładem są np. krytyczne zwężenie zastawki aorty czy skrajne zwężenie zastawki płucnej.

Po więcej cennych informacji na temat chorób układu sercowo-naczyniowego, dbania o serce, ale i cały organizm, koniecznie odwiedź: https://holterdodomu.pl.

Fot.: Raman Oza/pixabay.com